ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរបែបថ្មីក្នុងយុគ្គសម័យទំនើបកម្មនៃប្រទេសកម្ពុជា

ពហុកីឡាដ្ឋានជាតិនេះជាឩទាហរណ៍ក៏ល្អមួយនៃស្ថាបត្យកម្មខ្មែរជំនាន់ថ្មីក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។

ការរីកចម្រើននៃវិស័យអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជាបានផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញ សៀមរាប និងខេត្តព្រះសីហនុក្នុងរយៈពេលប្រមាណមួយទសវត្សចុងក្រោយនេះ។ អគារចាស់ៗមួយចំនួនត្រូវបានកែលម្អនិងជួលសារជាថ្មីឡើយវិញ ខណៈដែលអគារខ្លះទៀតត្រូវបានបំផ្លាញទាំងស្រុងដើម្បីទុកកន្លែងទំនេរថ្មីៗ។

ប៉ុន្តែទាំងនេះមិនមែនជារឿងងាយស្រួលនោះទេក្នុងការរ​ចនាម៉ូតសាកសមជាព្រះរាជាណាចក្រអច្ឆរិយៈទេ។

ខណៈដែលឥទ្ធិពលរបស់បស្ចិមប្រទេសកំពុងបញ្ចេញនូវទស្សនវិជ្ជារចនាលើគម្រោងថ្មីៗ ក៏បានមានការលេចទ្បើងទន្ទឹមគ្នា ដែលមានការទាក់ទាញ និងបំផុសគំនិតប្រវត្តិសាស្រ្តដ៏យូរលង់និងសំបូរបែបរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលបានគេឲ្យឈ្មោះថាជា គឺស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មី។

ការប្រើប្រាស់បេតុងដែលបង្ហាញពីភាពរឹងមាំរបស់ពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក។

ស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មីនេះ គឺជាទស្សនៈនៃការរចនាដែលបង្កើតឡើងដោយលោកស្រី Helen Grant Ross និងលោក Darryl Leon Collins នៅក្នុងសៀវភៅរបស់ពួកគាត់ “Building Cambodia: the New Khmer Architecture” ដែលបានបោះពុម្ពនៅឆ្នាំ២០០២។ បំល្លាស់ប្តូរនេះត្រូវបានពិពណ៌នាថាជាការរួមបញ្ចូលគ្នានូវគោលការណ៍ទំនើបដែលបានបង្កើតឡើងនៅភាគខាងលិចជាមួយនឹងការរចនាបែបបុរាណរបស់ខ្មែរដែលមានតាំងពីបុរាណកាលរហូតដល់ស្ថាបត្យកម្មសម័យអង្គរ (ឧទាហរណ៍ប្រាសាទអង្គរវត្ត) ។

ប្រាសាទអង្គរវត្តឈរយ៉ាងរឹងមាំដែលជាបេតិកភណ្ឌស្ថាបត្យកម្មខ្មែរដ៏សំបូរបែបមួយ។

ការចាប់ផ្ដើមនៃស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មី

បើទោះបីជាគំហើញនេះមិនទាន់ហៅឈ្មោះជាផ្លូវការថាជា ស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មី ក៏ដោយ ប៉ុន្តែវាត្រូវបានគេមើលឃើញថាចាប់ផ្ដើុមតាំងពីកំឡុងឆ្នាំ១៩៥០មកម្ល៉េះ ក្រោយពេលប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យពីបារាំង រហូតដល់កំឡុងឆ្នាំ១៩៧០​ មុនពេលសង្គ្រាមស៊ីវិលចាប់ផ្ដើម។ 

វាស្ថិតនៅក្រោមការឧបត្ថម្ភ និងចក្ខុវិស័យរបស់សម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុដែលបានចាប់ផ្តើម ក្នុងការអភិវឌ្ឍទីក្រុងរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងទសវត្សឆ្នាំ ១៩៥០ ។ បញ្ញវន្តខ្មែរជាច្រើនជាពិសេសអ្នកដែលបានសិក្សានៅបរទេសបានមកយកបទពិសោធន៍ និងចំណេះដឹងអំពីបេតិកភណ្ឌខ្មែរដើម្បីជួយអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា។ ជាពិសេសស្ថាបត្យករ បានក្លាយជាមនុស្សសំខាន់ក្នុងការសម្រេចចក្ខុវិស័យរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។

ចំនុចនេះហើយដែលបានបញ្ជាក់ថា លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ជាបុរសដែលកំណត់ និងរៀបចំប្លង់មេនៃរាជធានីភ្នំពេញសម្រាប់ ពាក់កណ្តាលសតវត្សបន្ទាប់។

លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ កំពុងឈរនៅចំពីមុខពហុកីឡាដ្ឋានជាតិ។

លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ គឺជាសសរស្តម្ភមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រស្ថាបត្យកម្មរបស់ព្រះរាជា ណាចក្រកម្ពុជា។ គាត់ជាបុគ្គលមួយរូបដែលលេចធ្លោបំផុតក្នុងនាមជាស្ថាបត្យកររដ្ឋក្រោមការ ដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។ លោក ម៉ូលីវណ្ណ បានរៀបចំប្លង់រចនាសម្ពន្ធ័ជាច្រើននៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា រួមមានអគារពហុកីឡាជាតិ សាលសន្និសិទចតុមុខ និងវិមានឯករាជ្យ និងស្នាដៃសំណង់ជាច្រើនទៀតរហូតទទួលបានងារ ជាស្ថាបត្យករលេចធ្លោជាងគេនៅ កម្ពុជា។

លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ បានពិពណ៌នាអំពីគេហដ្ឋានរបស់គាត់ថាជាឱកាសបង្ហាញនូវគំនិត រចនាថ្មី។

ស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មីនាបច្ចុប្បន្ន

យោងតាមអត្ថបទ គម្រោងលោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ដែលជាឯកសារ និងអត្ថបទសិក្សាអំពីស្នាដៃរបស់លោកវណ្ណម៉ូលីវណ្ណ និងស្ថាបត្យកម្មបែបទំនើបដទៃទៀត ស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មីអាចត្រូវបានកំណត់លក្ខណៈដូចជា៖

• ការប្រើប្រាស់បេតុង
• ឯកសារយោងទាក់ទងទៅនឹងបច្ចេកទេសសំណង់នៅកម្ពុជាដែលមានស្រាប់
  
• ការបង្កើតលំហូរខ្យល់ធម្មជាតិ និងការដាក់ស្រមោលស្របតាមអាកាសធាតុត្រូពិករបស់ប្រទេសកម្ពុជា
  
• ការប្រើគ្រឿងលំអ ដោយបំផុសគំនិតនៃការតុបតែងបែបប្រាសាទអង្គរ

បច្ចុប្បន្ននេះ ស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មីនេះកំពុងបង្ហាញខ្លួនសារជាថ្មីម្ដងទៀតនៅក្នុងវិស័យ ស្ថាបត្យកម្ម និងសំណង់របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ក្រុមហ៊ុន The Room Design Studio ដែលត្រូវបានគែស្គាល់ថាជាក្រុមហ៊ុនស្ថាបត្យកម្ម និងរចនាផ្នែកខាងក្នុង ដែលនាំយកនូវគំនិតនៃការរចនាម៉ូដឈានមុខគេនិងលក្ខណៈទំនើបមកប្រទេសកម្ពុជា។

ការិយាល័យនេះជាស្នាដៃរបស់ក្រុមហ៊ុន Room Design Studio

“មជ្ឈមណ្ឌលផ្តោតលើមនុស្សរបស់យើងតំរូវការរបស់ប្រទេសដែលមានការវិវត្តយ៉ាងឆាប់រហ័សនិងបេតិកភ័ណ្ឌវប្បធម៌របស់ខ្លួនជាមួយនឹងទស្សនវិជ្ជាគិតឆ្ពោះទៅមុខ” គឺជារបៀបរចនាដែលក្រុមហ៊ុន The Room Design Studio បានពិពណ៌នាអំពីទស្សនវិជ្ជានៃប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួននៅពីក្រោយគំរោងទាំងអស់។

“ ក្រុមហ៊ុន The Room Design Studio ឃើញថាគម្រោងស្ថាបត្យកម្មនីមួយៗអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីបង្កើតបរិស្ថានដែលបំពេញសេចក្តីត្រូវការរបស់មនុស្ស។ ស្ថាបត្យកររបស់យើងនៅតែ ប្តេជ្ញានិងបំផុសគំនិតបែបប្រពៃណីខ្មែរ និងធនធានធម្មជាតិនៅក្នុងគម្រោងទាំងនោះ។”

វិទ្យាស្ថានសភាកម្ពុជាត្រូវបានរចនាដោយក្រុមហ៊ុន the Room Design Studio

រីស៊ត The One Resort ក៏ត្រូវបានរចនាដោយក្រុមហ៊ុន the Room Design Studio

ឧទាហរណ៍នៃស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មីមានដូចជាអាផាតមិន The Skyline Apartments វិទ្យាស្ថានសភាកម្ពុជា និងរីស៊ត the One Resort ដែលសុទ្ធសឹងតែទទួលឥទ្ធិពលពីទ្វីបអឺរ៉ុបដែលប្រើប្រាស់កញ្ចក់ ដែកថែប និងប្រើបេតុង ដើម្បីបង្កើតទីធ្លាធំទូលាយ ដែលសសរស្តម្ភនៃការរចនារបស់ខ្មែរដែល សាកសមបំផុត សម្រាប់អាកាសធាតុត្រូពិករបស់ប្រទេស។

​ការលេចចេញជាថ្មីនៃស្ថាបត្យកម្មផ្ទះខ្មែរមិនមែនសម្រាប់តែគម្រោងលំនៅដ្ឋាន និងគម្រោងផ្ទះលំហែទេ។ គម្រោង The Landmark 178 គឺជាឧទាហរណ៍មួយទៀតនៃទម្រង់ ស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មីក្នុងការពង្រីកទីផ្សារការិយាល័យនៅភ្នំពេញ។

“យើងបានច្បេចយកគំនិតរចនាពីស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មីក្នុងកំឡុងទសវត្សទី ៦០ ដើម្បីបង្កើត បរិយាកាសការងារប្រកបដោយភាពស្ងាមស្ងាត់ និងទាក់ទាញពីខាងក្រៅដល់ផ្នែកខាងក្នុងនៃអគារ។” នេះជាការបកស្រាយរបស់ក្រុមហ៊ុន the Room Design Studio នៅពេលដែលគេរៀបចំ គម្រោង។                   

ការរចនាផ្នែកខាងក្នុងគឺជាសសរស្តម្ភមួយដែលមានសារៈសំខាន់ស្មើគ្នាទៅនឹងការសាងសង់អគារផងដែរ។ ក្រៅពីទីធ្លាដ៏ធំទូលាយហើយ ការប្រើប្រាស់គ្រឿងលំអក៏មានចំនួនច្រើនគួរឱ្យ កត់សម្គាល់នៅក្នុងគម្រោងនីមួយៗ ដែលនេះជាការបំផុសគំនិតដោយស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មី។

ការិយាល័យ The Toul Kork Office គឺជាអគារការិយាល័យសម្រាប់ជួលមួយដែលទើបនឹង សាងសង់ថ្មីដែលត្រូវបានរចនាឡើងជារចនាបថសហសម័យនៅក្នុងតំបន់នោះ។ អ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍នោះគឺ ផ្នែកខាងក្នុងនៃគម្រោងនេះមិនមានសរសរច្រើននៅទីធ្លា កន្លែងធ្វើការនោះទេ។ ក្រុមហ៊ុន The Room Design Studio រចនាបែបនេះដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យ ម្ចាស់អាចប្រើប្រាស់អគារនេះទៅតាម តម្រូវការ និងការសម្រេចចិត្តរបស់ពួកគេ។

រីឯផ្នែកខាងក្រៅវិញ គឺកាំជណ្ដើរក្រហមនៅជំហៀងនៃការិយាល័យ the Toul Kork Office បានធ្វើឲ្យអ្នកទាក់ភ្នែកដោយសារតែពណ៌ដ៏ស្រស់របស់វា ប៉ុន្តែដោយសារតែជណ្ដើរស្ថិតនៅ ផ្នែកខាងក្រៅនៃអគារ ទើបធ្វើឲ្យអគារនេះមានសាកភាពទូលាយជាង។ ផ្នែកខាងក្នុងត្រូវ បានគេចាត់ទុកថាមានសារៈសំខាន់ដូចគ្នានឹងទៅនឹងផ្នែកខាងក្រៅនៃអគារដែលមានការបំផុសគំនិតរបស់ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរសព្វថ្ងៃ។

ការលេចចេញជាថ្មីនៃស្ថាបត្យកម្មបែបថ្មីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលកំពុងធ្វើទំនើបកម្មពិតជាផ្តល់នូវទេសភាពទីក្រុង និងអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួនចំពេលដែលគម្រោងថ្មីៗត្រូវបានប្រកាស និងបញ្ចប់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ហើយដោយមានវត្តមានអ្នករចនាដូចជាក្រុមហ៊ុន the Room Design Studio។